TWTIS
TWTIS (Tarëno en Wajana beschermd gebied in Zuid-Suriname in ontwikkeling). In 2015 hebben de inheemse leiders van 9 dorpen in het zuiden van Suriname een declaratie getekend voor de bescherming en duurzame ontwikkeling van een gebied van 7.2 miljoen hectare bedekt met maagdelijk tropisch bos. Dit initiatief, voorheen het South Suriname Conservation Corridor (SSCC) programma is in 2018 door de inheemsen hernoemd tot Tarëno Wajana tïnonokon ikurumane soire weinje (Trio) en Tarëno wajana tïlonkom ïkulunmahe Soitüna (Wayana) afgekort TWTIS. Dit programma wordt in samenwerking met natuurbeschermingsorganisaties, inheemse organisaties en andere instituten uitgevoerd. Naast het gezond houden van het bos en het water waarvan de mensen in de dorpen afhankelijk zijn is een van de belangrijkste doelen het verbeteren van het welzijn van de mensen in de dorpen door het opzetten van inheemse bedrijven en het uitvoeren van duurzame projecten, zoals commerciële exploitatie van non-timber forest products (NTFP’s). Hierdoor kunnen de mensen geld verdienen en hun kennis vergroten.
Conservation Agreement
Sinds 2016 werkt het dorp Alalapadu nauw samen met Conservation International Suriname aan de ontwikkeling van het dorp en de bescherming van het gebied rondom Alalapadu. In 2017 is er na overleg van bijna een jaar een beschermingsovereenkomst (conservation agreement) tussen Alalapadu en Conservation International Suriname getekend. En op 29 juni 2019 is deze overeenkomst verlengd tot en met 2020 en is het monitoringgebied uitgebreid van 70.000 ha naar 235.000 ha. Dit houdt in dat er duidelijke afspraken zijn gemaakt over hoe het gebied en de Tuhka bomen beschermd worden en wat er gedaan moet worden ter verbetering van de leefomstandigheden van de mensen in Alalapadu. Belangrijke onderdelen van deze overeenkomst zijn de verbetering en uitbreiding van de Tuhka olieproductie en Tuhka geroosterde notenproductie en monitoring van de duurzaamheid van de activiteiten
In maart 2021 is de conservation agreement tussen Alalapadu en Conservation International Suriname vernieuwd en deze overeenkomst loopt tot en met juni 2023.
Het monitoringsteam
Voor het duurzaam oogsten van de Tuhka noten en om deze te verwerken tot de Tuhka olie en Tuhka geroosterde noten is het van belang om het bos in en rondom Alalapadu te monitoren. De Tuhka notenboom staat geregistreerd als een kwetsbare soort op de Red list van de Internationale Unie voor het behoud van de natuur en natuurlijke hulpbronnen (IUCN) (International Union for Conservation of Nature and Natural Resources (IUCN)). De Tuhka notenboom heeft een gezond ecosysteem nodig om te overleven en de verspreiding van de zaden is afhankelijk van de Agouti (Dasyprocta leporina) of Konkoni, die de Tuhka noten kan openbreken en deze begraaft om ze later te eten . Dit gebeurt niet altijd omdat de voorraad vergeten wordt; hierdoor vindt er verspreiding van de bomen plaats.
Het monitoringsteam bestaat uit 6 personen en is verantwoordelijk voor het monitoren van de Tuhka bomen in en romdom Alalapadu. Bij het monitoren van de Tuhka bomen wordt gekeken naar de aantal gevallen vruchten, de vruchten aan de boom, de productie per boom, het herkennen van de knaagdieren die knagen en de noten openbreken. Maandelijks wordt gemonitord op welke dieren er gejaagd wordt, en of er dierenhandel plaatsvindt in het dorp. Jaarlijks wordt ook de Diameter op borsthoogte (DBH) per boom gemeten. Het is de taak van het monitoringteam om Tuhka clusters uit te tellen voor een betere indicatie van de Tuhka productie.
Duurzaam ondernemen
Stichting Tuhka is de eigenaar van de community enterprise in Alalapadu waar de Tuhka producten worden gefabriceerd. Het rapen van noten, het monitoren van het bos onder de conservation agreement met Conservation International Suriname en het productieproces van Tuhka olie en Tuhka geroosterde noten biedt aan 23 gezinnen uit de gemeenschap werkgelegenheid. Hiermee is de community enterprise sinds 2018 uitgegroeid tot de grootse inkomstenbron van de gemeenschap. Door het op duurzame wijze gebruiken van het bos, door producten uit bosbijproducten te vervaardigen, voorziet de gemeenschap in haar levensonderhoud, en wordt haar bijzondere leefomgeving, het Amazone regenwoud, behouden.
Stichting Tuhka werkt met distributiepartners voor de verkoop van haar goederen in Paramaribo en daarbuiten. De opbrengsten gaan naar de stichting die deze gebruikt voor salarissen, en aankoop van productiemateriaal.
